تلویزیون های افغانستان و سریال ها

تلویزیون یکی از پر طرفدارترین رسانه ها است که با ارائه برنامه های مختلف قابلیت جذب مخاطبین متعدد از اقشار گوناگون جامعه را داشته ساعت ها مردم را با خود مصروف نگهمیدارد. تلویزیونها خواه دولتی و خواه شخصی از نگاه محتوی برنامه به دو دسته تقسیم می شود.

1-     تخصصی

2-     عمومی

تخصصی به آن تلویزیون گفته می شود که راجع به موضوع خاص و صرف با یک نوع مشخص از برنامه سر و کار داشته و به جزئیات آن مورد خاص می پردازد مثلاً تلویزیون جام جم ایران و Zee cinema   که این دو شبکه هر دو تخصصی اند که اولی صرف به پخش اخبار و ماحول و حواسی آن می پردازد و دومی هم خاص فیلم های هنری سینمایی نشر می کند  و عمومی آن تلویزیون است که برنامه هایش شامل موضوعات ومطالب مختلف و گوناگون می گردد که موضوع بحث ما هم تلویزیون های عمومی است.

هر چند کدام برنامۀ مشخصی وجود ندارد که تلویزیون های عمومی باید در چه وقت و چه برنامه هایی مشخصاً و دقیقاً باید نشر کنند و نظر به سلیقه و موقعیت تلویزیون و خواست های مخاطبین ممکن است تفاوت های بسیاری در این زمینه بین تلویزیون ها به مشاهده برسد که یک موضوع قابل تعجب هم نیست ولی بطور عموم و از محتوی بعضی تلویزیون هایی که به اصطلاح سر و گردنی از دیگران بلند تر هستند و ادعای پیشرفته و مجهز بودن و سابقه دار بودن دارند چنین برداشت می شود که برنامه های تلویزیونی به 10 گروپ تقسیم می شوند که قرار ذیل اند.

1-     اخبار که شامل خبر ها و گزارشات داغ روز که باعث علاقه مندی مخاطبین می گردد.

2-     ژورنالیسم تلویزیونی که شامل گفتگو ، مصاحبه ، گفتمانها و نشست ها ، برنامه های تحقیقی و سیاسی و گزارشهای مربوط به این گروپ

3-     موسیقی یکی از اجزای مهم تلویزیون است که غالباً جوانان علاقه مند آن هستند و در تلویزیون های جهان به یک اندازۀ معین و مشخص در 24 ساعت پخش می شود اما در کشور ما متاسفانه در ابتدا چون تلویزیون ها برنامه نداشتند و از سوی دیگر بعد از سالهای مشقت بار طالبان مردم به نوعی نسبت به شنیدن موسیقی عقده مند بودند . در پخش آن افراط زیادی صورت گرفت ولی امروزه برنامه های سازنده آهسته آهسته دارد جای موسیقی را در تلویزیون تصاحب می کند ولی هنوز هم به آن حدی که باید برسد نرسیده است.

4-     طنزی: طنز بطو عموم باید دارایی سه بعد باشد

a.      سرگرمی

b.     انتقادی

c.     آموزش

5-     دینی: برنامه های دینی غالباً به دو هدف تبلیغی و آموزشی نشر می شوند که در رسانه های ما متاسفانه کمرنگ تر هستند.

6-     ورزشی: که غالبا برای سرگرمی و گاهی هم به هدف آموزش ورزش ها به نشر می رسد که از آموزش نرمش صبح گاهی الی پخش مسابقات ورزشی (محلی ، ملی، منطقوی ، قاره ای و جهانی) و هر نوع برنامه ای که به ورزش ارتباط بیشتر داشته باشد که این نوع برنامه ها علاقه مندان خاص خود را دارند.

7-     جُنگ: که برنامه های سریال وار که وقت پخش معین داشته و دوره ای اند و در آن موضوعات مختلف از قبیل نقل قول ها، مصاحبه ها، گزارشات، معرفی اشخاص و صاحبنظران که غالباً در سه وقت روز صبح، ظهر و عصر پخش می شوند و بطور زنده با پس زمینه های جزئیات ثبتی و با زنده به نشر می رسند مثل بامداد خوش از تلویزیون طلوع، صبح و زنده گی از تلویزیون آریانا و هوای تازه از تلویزیون آرزو

8-     مسابقه : که به هدف سرگرمی، آموزش و بلند بردن سطح معلومات به کار برده می شود مثلاً (سه پرسش و سه پاسخ ، رزم بزم از تلویزیون طلوع)، و راز تصویر از تلویزیون آریانا

9-     فیلم سینمایی: تلویزیون های جهان معمولاً در هر هفته یک بار یک فیلم سینمایی را به نشر می رسانند و هر گاه تلویزیونی به کمبود برنامه مواجه بود پس اقدام به نشر فیلم سینمایی می کند قسمی که اکنون هم بسیاری از تلویزیون های افغانی در 24 ساعت یک فیلم پخش می کنند.

10-سریال های تلویزیونی : سریال در حقیقت فیلم دوامدار دنباله دار است و فیلمهای که از سه ساعت کم نباشد را نیز می توان بصورت سریال پخش کرد و سریال به دو نوع است یکی اینکه یک داستان دنباله دار الی ختم سریال دیگری داستانهای کوتاه تحت یک نام عمومی محوری در بخش های مختلف مثل سریال دنیای اسرار و بعضی سریالهایی که برای اطفال درست می کنند اما امروزه نوع دیگری از سریال وارد بازار رسانه ای شده که داستان آن پایان ندارد بطور مثال سریال زمانی خشو هم عروس بود (تولسی) که وارد سال چهارم خود شده که تا بحال اضافه تر 886 قسمت یا بخش آن نشر شده همچنین سریال امتحان زندگی (پرینا) در سه سالگی خود اضافه تر از 638 قسمت آن سپری می شود.

وضعیت سریال ها در تلویزیون های افغانستان

هر چند تلویزیونها رشد بی سابقه ای کرده اند که حتی ما امروز شاهد وجود بیش از 50 تلویزیون محلی و ملی هستیم اما در این مبحث کمی راجع به برنامه های تلویزیون طلوع و آریانا بحث صورت می گیرد چرا؟ چون طلوع مجهز ترین ، پیشرفته ترین و پر طرفدارترین تلویزیون است و افراد مسلکی و مجرب زیادی را در کادر خود دارد و مهاجرین از برنامه های آن تقلید می کنند پس مشت نمونۀ خروار است امید نواقص ما را عفو فرمائید.

در تلویزیون های مطابق با استندارد باید در 24 ساعت دو سریال پخش شود که الی 2 ساعت وقت را احتوا می کند ولی در تلویزیون طلوع در 24 ساعت 8 و نیم ساعت سریال پخش می شود و طبق بررسی ها از 17 سریال تا هنوز از طلوع پخش شده 7 عدد آن هندی است که از نظر شماره 40 فیصد ولی از لحاظ زمانی 70 فیصد زمان پخش سریال ها یعنی 70 فیصد 8 و نیم ساعت تعلق به سریال های هندی دارد.

تلویزیون آریانا با وجود آن که سیاست نشراتی اش با طلوع فرق می کند و سعی دارد خود را مذهبی و دینی تر و ملی تر جلوه بدهد ولی باز هم در قسمت تولید از طلوع تقلید چشم گیر می کند مثلاً با پخش سریال زمانی خشو هم عروس بود از طلوع ، آریانا اقدام به پخش سریال حنا و زهرا که اسلامی بودند نمودند. و هم چنان در دیگر برنامه ها نیز تلویزیون آریانا و چند تلویزیون دیگر مثل نورین و آیینه به دنبال سوژه های برنامه های تلویزیون طلوع روان اند تا از آن تقلید نموده برنامه بسازند.

سریال چی وقت آمد؟

قسم که در پیشتر هم اشاره شد در ابتدای حکومت کرزی مردم به طور سر سام آوری به سوی رسانه های تصویری متمایل شدند اما در آن وقت تلویزیون های شخصی و حتی کیبلی نبود و مردم با استفاده از سی دی و ویدیو و قسماً از دیجیتال خود را سرگرم می ساختند که آهسته آهسته تلویزیون های کیبلی ، شهر های بزرگ و مراکز ولایات را تحت پوشش قرار دادند که کیبل باعث شد تا مردم سی دی و ویدیو را که از لحاظ کاربرد و هزینه با دشواری مواجه بود را آهسته آهسته رها کنند.

با بوجود آمدن تلویزیون های شخصی باز هم علاقه مندان تلویزیون های کیبلی در افغانستان زیاد بودند و مردم غالباً شبکه های  Star Plus، Zee tv  و شبکه های ایرانی غرب و ایران اسلامی را دریافت می کردند اما چیزی که گلیم تلویزیون های کیبلی را برچید همانا سریالها بود که با آمدن آن روز به روز علاقه مندان تلویزیون افزایش می یافت و از جانب دیگر اعلانات تجارتی باعث ادامه و تقویت سریالها شد بطوری که امروزه اعلانات و سریال ها لازم و ملزوم هم دیگر شده اند و بدون هم نمی توانند خود را به خود مخاطبین بدهند.

( اما موضوع دیگر که نباید ناگفته گذاشت اینست که برنامه های امروزی تلویزیون همه تجارتی شده است و مسئله پیدا کننده ، تمویل کنندۀ برنامه در درجۀ اول قرار دارد، و متاسفانه کمتر کسی بالای کیفیت و نوعیت و تاثیرات مثبت و منفی آن در جامعه فکر می کند که این یکی از خلاء های رسانه ای است که با نظارت و همکاری دولت پر شود)

در ابتدا تلویزیون طلوع دو سریال ایرانی و یک سریال جاپانی بنام سامورایی اساس را نشر کرد ولی آنقدر مورد پذیرش گیرنده گان و بیننده گان واقع نشد تا اینکه نظر به تقاضای مردم تلویزیون طلوع سریال زمانی خشو هم عروس بود را از شبکۀ Star Plus هندی خریداری و آنرا دوبله نموده پخش کرد و از آن به بعد روز بروز بر علاقه مندان آن افزوده می شود. قسمی که یکی از مسئولین تلویزیون طلوع مدعی است که 70 فیصد بیننده های دایمی تلویزیون در افغانستان مختص به طلوع است.

ترجمه، دوبله:

فیلم و سریالی که از زبان دیگری است و نیاز به ترجمه و سیدس دوبله دارد اما ترجمه چیست و دوبله چیست؟

ترجمه: در حقیقت برگردان کردن تمام واژه ها و اصطلاحات از زبان اصلی به زبان دومی که این کار باید توسط افراد مسلکی ، زبان شناس و مترجمین زبر دست که بر هر دو زبان مسلط باشند صورت گیرد و به زبان ساده و بدون ابهام و غلطی باشد.

دوبله: در حقیقت اجرای همان متن ترجمه شده با احساسات و حالات روحی و روانی ای که شخص بازیگر انجام داده بود که در واقع دوبله خود به نوعی از نمایش است چرا که باید تمام حالات، عواطف، حرکات لفظی زیر و بم ها و... مواردی که هنرمند در فیلم به اجراء گذاشته باید از طریق صدای خود برای مخاطب عرضه کند تا مخاطب خوبتر و زودتر درک کند همچنین باید صدای شخص دوبلر با تصویر بازیگر اصلی مطابقت داشته باشد مثلاً برای جوان جوان، برای پیر پیر و برای کودک کودک باید صدایش را بصورت دوبله اجرا کند همچنین در قسمت زن و مرد و هنوز بسیار ظرافتهای دیگر هم موجود است که وقت زیاد کار دارد که از بحث ما خارج است.

علاوه بر آن دوبله نیاز به زمان زیاد و هزینۀ زیاد دارد چرا که دوبله خودش اجرا است و باید تمرین شود و از همه مهمتر بودن کارگردان کارکشته و مسلکی و افراد خبره و زبر دست و هنرمندان با سلیقه و خلاق در بخش دوبله لازم و ضروری است.

طلوع اولین تلویزیون خصوصی افغانی است که دوبله بصورت مسلکی را آغاز کرد در سابق سریالها و فلمها بصورت ترجمه کلیشه یی برگردان و ترجمه میشد که یک شخص بجای چندین نفر نقش ایفا می کرد که کیفیت بلکی از بین می رفت ولی در دوبله این طور نیست دوبله به فیلم جانی تازه و در زبان تازه به همان تصویر سابقه می دهد.

تلویزیون طلوع اغلب سعی دارد تا ترجمه هایش و بیشتر بصورت کتابی و فارسی گویی باشد و یک نوع مدرن گویی و نوگویی را می خواهد بخود مردم بدهد و تا حد زیادی هم موفق است چون استادان زیادی در قسمت ترجمه و دوبله کار می کنند اما در شبکه تلویزیونی سعی بر عامیانه گویی است  بیشتر تلاش می شود تا بعضی نمک پراکنی ها و ضرب المثل های وطنی را در لابلای دوبله بگنجاند.

اما موضوع دیگری که نباید فراموش شود اینکه در این اواخر شاهد نشر اولین سریال افغانی از نوع مدرن بودیم بنام "راز های این خانه" که با وجود نواقص و معایب باز هم قابل تمجید و قدردانی است. این سریال با وجود اینکه بسیار ابتدایی است و از آن عدم هماهنگی صدا، خشک بیان کردن موضوع و حالات روانی و احساسات و حتی عدم تجانس دوربین ، بازیگر و صدا در بسیاری از اوقات واضحاً به چشم می خورد ولی با آن هم چون موضوع قوی و جاذب دارد و نیز موضوع همه شمول است و همچنان چهره نو و تازه اند بسیار مورد علاقه و استقبال مردم قرار گرفت و همچنان آغاز کار می باشد و خالی از نواقص و معایب نیست و همچنان ناگفته نباید گذاشت که در یکی از جشنواره های در کوریای جنوبی این سریال برندۀ جایزه هم شد.

نتیجه:

1.     به نظر بنده اگر هزینه خرید سریالهای خارجی که به قیمت تمام خریده می شود و همچنان هزینۀ دوبلۀ آنها همه یک جا صرف ساختن سریالهای افغانی شود ما از چند جانب نفع خواهیم برد اول رشد استعداد ها از نویسنده ، داستان نویس فیلمنامه نویس گرفته تا بازیگر هنرمند و کارگردان و همه تشویق شده استعداد خودرا به کار اندازند.

2.     رشد فرهنگی خودی چرا که سریالهای خارجی خصوصاً هندی بسیار با عث تضعیف فرهنگ شده و میشود و فرهنگ غیر ملی و غیر دینی را ترویج نموده خواه ناخواه بخورد ما می دهد که اگر سریالها افغانی باشد این مشکل رفع میشود  و هنوز می تواند که سریالهای افغانی با سریالهای خارجی رقابت و مبارزه کند و از ارائه فرهنگ بیگانه جلوگیری کند.

3.     آموزش بهتر: با سریالهای افغانی خوبتر ، زودتر ، بهتر و بیشتر می توان مخاطبین را آموزش داد چرا که سریال افغانی با فرهنگ و عنعنات و داد و گرفت های روزمرۀ مخاطبین تجانس و هم آهنگی دارد.

4.     علاقۀ بیشتر مردم : طبعاً واضح است که مردم به سریال افغانی که کیفیت و محتوای قوی داشته باشد زودتر علاقه مند می شوند تا سریال های خارجی که با رسوم و عنعنات آنها هم خوانی ندارد.

5.     صرف سرمایه در داخل: تمام هزینه ها از اول گرفته الی اخیر در داخل صرف می شود که از لحاظ اقتصادی خودش نوعی کمک است به اقتصاد

6.     استفاده و به کارگیری از منابع داخلی که تمام امکانات اشخاص  و مکانها در داخل موجود است که با عث بکار گیری افراد مسلکی و استفاده از هنر و تجربیات آنها صورت می گیرد و صدا ها موارد دیگر...

به امید روزی که تلویزیون های ما به درجۀ                             

خود کفایی محتوایی و فرهنگی دست و پازنند

تهیه و ترتیب سید ظاهر عادلی ، احمد بلال سیار و حامد جان

برای دریافت نرم افزار این موضوع به website : www.ahmadbilal.blogsky.com  مراجعه کنید.

منابع

1-     جستجو در برنامه های تلویزیونی افغانستان

2-     محمدی، مجید، سیمای اقتدار گرایی تلویزیونی، دولتی ایران ، چاپ اول ،سال 1379 ، تهران ایران

3-     www.tolo.tv

4-     www.arainatelevision.com